Güvercin Gerdanlığı

Klâsik Türk edebiyatının temel konularından en önemlisini, aşk ve dolayısıyla aşkın iki tarafı olan âşık ve sevgilinin durumu oluşturur. Sevgiliye ait hemen hemen her unsurun âşığın gözüyle nazma döküldüğü bu edebiyatta, sevgilinin mekânıyla ilgili çeşitli kavramlar yer alır. Genel olarak, pek çok klâsik edebiyat şairinde ortak diyebileceğimiz bu kavramlar, şairlerin konuya yaklaşımları, üslup farklılıkları ve hayal dünyalarının zenginliği vesilesiyle farklılıklar da arz eder. Bu bağlamda çalışmamızda, 15. yüzyılın önemli şairlerinden olan Ahmed Paşa ’nın Divan’ında yer alan sevgilinin mekânıyla ilgili kavramlar tespit edilecek, şairin bu kavramlara yaklaşımı incelenecektir. Giriş Klâsik Türk şiirinde, şairin/âşığın hayal dünyasında genel bir sevgili tasavvuru vardır. Güzellik ve estetik timsali olarak aktarılan sevgili, dış görünüş bakımından tabiattaki varlıklara ait zikredilebilecek en güzel benzetme yönleriyle birlikte anılırken; bunların âşık üzerindeki yansımalarını ve etki...

Ferâgât eyleyip ey Hayretî bu şi'r ü inşâdan Bugün âlemde bî-nâm u nişân olmak diler gönlüm Hayretî Şeyhî bu defteri oda yak var sükût kıl Usanmadın mı şi'r-ü gazelden ne fâide Şeyhî Firkât demidir ko şi'ri, Ahmed Mahşer gününe terâne sığmaz Ahmed Paşa Bin safsata bir mısraı bercesteye değmez İndimde esatir-i Felâtun hezeyandır. Şair o hümadır ki iki âleme pinhan Bir cevvi Mükaddesde hafiyyuttayyarandır. Amma ki bu tarif olunan şairi mahir Nadir bulunur cevheri nayabı zamandır. Yenişehirli Avnî Dedi ki "vasf-ı cemalimde aciz oldu ukûl' Anunçün Ahmed eder fenn-i şi'rden tevbe Ahmed Paşa Ey dil ile söylenen söz Ben ne vakit senden kurtulacağım da Mârifet güneşinin nuru ile gerçek Padişah'ı bulacağım, Dilden de, kıt'adan da, şiirimden de bıktım artık Mevlânâ

Eyâ peri nicesin hoş musun safâca mısın Gele berî nicesin hoş musun safâca mısın Şeker dudaklı kamer yüzlü serv boyluların Semen-beri nicesin hoş musun safâca mısın Bahâr-ı hüsn ü behâda belâlı bülbülünün Gül-i teri nicesin hoş musun safâca mısın Bizimle bir nefes insanlık eyle soruşalım Gel ey perî nicesin hoş musun safâca mısın Sefer kalıp gelir Ahmet ki deye şehrimizin Güzelleri nicesin hoş musun safâca mısın Ahmet Paşa